Στο πεδίο του επαγγελματικού αθλητισμού, η διαφύλαξη της ακεραιότητας των αθλητικών διοργανώσεων αποτελεί θεμελιώδη αρχή, ενώ η συμμόρφωση με τους κανονισμούς αντιντόπινγκ είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος ελέγχου. Ένα από τα κεντρικά σημεία των κανονισμών αυτών είναι η υποχρέωση των αθλητών να παρέχουν δείγματα για έλεγχο ντόπινγκ. Η άρνηση συμμόρφωσης με την εν λόγω απαίτηση συνιστά σοβαρό παράπτωμα, το οποίο επιφέρει αυστηρές και πολυεπίπεδες συνέπειες.
Ένας αθλητής διαπράττει το αδίκημα της άρνησης παροχής δείγματος όταν, αφού του ζητηθεί επίσημα να υποβληθεί σε έλεγχο ντόπινγκ, αρνείται ή αποφεύγει να παράσχει δείγμα (ούρων ή αίματος) κατά τη διάρκεια μιας ελεγχόμενης διαδικασίας. Αυτό μπορεί να συμβεί σε διαγωνιστικές ή εξω-αγωνιστικές περιπτώσεις. Εάν η άρνηση δεν συνοδεύεται από επαρκή αιτιολόγηση ή επιτακτικούς λόγους, θεωρείται παράβαση των κανονισμών αντιντόπινγκ σύμφωνα με το Άρθρο 2.3 του WADA Code.
Η διάπραξη της άρνησης παροχής δείγματος διακρίνεται από την παράβαση του λεγόμενου “Non Show” ή “Missed Test”:
1. Διαφορά μεταξύ Άρνησης Παροχής Δείγματος και Non Show:
a) Άρνηση Παροχής Δείγματος (Refusal to Provide Sample): Συμβαίνει όταν ο αθλητής παρουσιάζεται για τον έλεγχο, αλλά αρνείται ρητά ή αποφεύγει να παράσχει δείγμα. Θεωρείται άμεση παραβίαση του κανονισμού, ακόμα κι αν ο αθλητής είναι παρών στον χώρο ελέγχου.
b) Non Show / Missed Test: Αφορά Μόνο περιπτώσεις εξω-αγωνιστικού ελέγχου, όπου ο αθλητής δεν είναι διαθέσιμος ή δεν εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της καθορισμένης ώρας και τοποθεσίας που έχει δηλώσει στο “Whereabouts System”.Προβλέπεται μια περίοδος κατά την οποία οι αθλητές πρέπει να είναι διαθέσιμοι για έλεγχο. Αν τρεις παραβάσεις (missed tests ή failures to file whereabouts information) σημειωθούν σε περίοδο δώδεκα μηνών, τότε αυτό συνιστά παράβαση των κανονισμών και τιμωρείται με αποκλεισμό από όλες τις αθλητικές δραστηριότητες έως δύο χρόνια.
Εν κατακλείδι, η κύρια διαφορά έγκειται στο ότι η άρνηση παροχής δείγματος συμβαίνει κατά την παρουσία του αθλητή στη διαδικασία ελέγχου, ενώ το non show αφορά την απουσία του αθλητή από τον προκαθορισμένο τόπο και χρόνο του ελέγχου.
2. Παράβαση Κανονισμών Αντιντόπινγκ:
Τεκμήριο Ενοχής: Η άρνηση ενός αθλητή να παρέχει δείγμα για έλεγχο ντόπινγκ συνιστά παραβίαση των κανονισμών αντιντόπινγκ και θεωρείται εξίσου σοβαρή με το θετικό αποτέλεσμα σε έλεγχο. Ο Παγκόσμιος Κώδικας Αντιντόπινγκ (World Anti-Doping Code – WADC) αντιμετωπίζει την άρνηση αυτή ως τεκμήριο ενοχής, οδηγώντας σε αυστηρές κυρώσεις, χωρίς την ανάγκη απόδειξης χρήσης απαγορευμένων ουσιών. Βλ. Σχ. World Anti-Doping Code (WADA Code) Άρθρο 2.3.
H άρνηση υποβολής σε έλεγχο χαρακτηρίζεται ως ουσιώδης παραβίαση των κανόνων. Συγκεκριμένα, η παράλειψη αυτή συνδέεται άμεσα με τη διάπραξη πράξης που παραβιάζει το πνεύμα της ισότητας και της δικαιοσύνης στον αθλητισμό. Οι αθλητές που αρνούνται να συμμετάσχουν σε έλεγχο, αντιμετωπίζονται με τις ίδιες κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση θετικού δείγματος.
3. Κυρώσεις και Ποινές:
To Άρθρο 10.3.1 του World Anti-Doping Code (WADA Code) προβλέπει ποινή αποκλεισμού από αθλητικές δραστηριότητες για τέσσερα(4) έτη. Εντούτοις η διάρκεια της ποινής δύναται να μειωθεί σε δύο έτη, εφόσον ο αθλητής καταφέρει να αποδείξει ότι η άρνησή του να υποβληθεί σε έλεγχο ντόπινγκ δεν ήταν εκούσια ή ότι υπήρχαν εξαιρετικές και επιτακτικές περιστάσεις που δικαιολογούν την άρνησή του. Στην περίπτωση αυτή, εξετάζονται λεπτομερώς όλοι οι σχετικοί παράγοντες, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον η άρνηση ήταν αποτέλεσμα αμελούς ή εξαναγκασμένης συμπεριφοράς και όχι πρόθεση απόκρυψης παραβίασης των κανονισμών αντιντόπινγκ.
4. Νομικές και Οικονομικές Συνέπειες:
Οι αθλητές που αρνούνται να συμμορφωθούν με την υποχρέωση υποβολής σε έλεγχο ντόπινγκ, ενδέχεται να υποστούν όχι μόνο αθλητικές κυρώσεις αλλά και οικονομικές επιπτώσεις. Συγκεκριμένα, μπορεί να τους επιβληθούν πρόστιμα σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και φυλάκιση, ενώ επίσης όλες οι συμφωνίες που έχουν συνάψει με χορηγούς, αθλητικές ομάδες, υποστηριχτές και διοργανωτές αθλητικών εκδηλώσεων μπορούν να τερματιστούν μονομερώς.
5. Νομική Διαδικασία και Δικαιώματα Έφεσης:
Πειθαρχικές Ακροάσεις: Η άρνηση υποβολής σε έλεγχο ντόπινγκ οδηγεί κατά κανόνα σε πειθαρχικές ακροάσεις ενώπιον των αρμόδιων Εθνικών πειθαρχικών Επιτροπών αντιντόπινγκ Στις ακροάσεις αυτές εξετάζονται τα γεγονότα και οι συνθήκες της άρνησης, ενώ λαμβάνεται υπόψη η στάση του αθλητή κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Η τελική απόφαση για την επιβολή κυρώσεων λαμβάνεται με βάση τις ιδιάζουσες συνθήκες της κάθε υπόθεσης.
6. Δικαίωμα Έφεσης: Οι αθλητές που τιμωρούνται λόγω άρνησης ελέγχου διατηρούν το δικαίωμα έφεσης κατά των αποφάσεων των Εθνικών πειθαρχικών Επιτροπών αντιντόπινγκ. Οι εφέσεις εξετάζονται από το Διαιτητικό Δικαστήριο για τον Αθλητισμό (Court of Arbitration for Sport – CAS), το οποίο παρέχει τη δυνατότητα επανεξέτασης της υπόθεσης. Ωστόσο, η διαδικασία ενώπιον του CAS μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα, δαπανηρή και περίπλοκη, απαιτώντας εξειδικευμένη νομική υποστήριξη.
7. Συμπέρασμα:
Η διαφάνεια, η δικαιοσύνη και η τήρηση των κανονισμών αποτελούν θεμελιώδεις αρχές για τη διατήρηση της ακεραιότητας των αθλητικών διοργανώσεων. Η κατανόηση της σοβαρότητας της άρνησης παροχής δείγματος σε έλεγχο ντόπινγκ είναι καίριας σημασίας για την προστασία των αθλητικών αξιών και της αξιοπιστίας του επαγγελματικού αθλητισμού. Οι αθλητές που αποφεύγουν τον έλεγχο δεν επιβαρύνονται μόνο με νομικές και αθλητικές συνέπειες, αλλά και με τον κίνδυνο να δουν την καριέρα και την υπόληψή τους ανεπανόρθωτα να καταρρέει.
Άρθρο του
Δικηγόρου Μάριου Κ. Αποστολίδη
Μέλους του Δικηγορικού Συλλόγου Λεμεσού
Ημερομηνίας 04/10/2024
