Διαιτητικά και κρατικά δικαστήρια ως όργανα επίλυσης αθλητικών διαφορών στην σύγχρονη εποχή.
Εισαγωγή
Το παρόν σύστημα αθλητικών θεσμών υφίσταται ξεχωριστά από το κράτος. Τούτο το σύστημα απαρτίζεται από διάφορες αθλητικές ενώσεις , οι οποίες κατ’ ουσίαν είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Η ανεξαρτησία αυτών των θεσμών από την κρατική εξουσία αποκρυσταλλώνεται κυρίως στη δημιουργία ενός εσωτερικού περιβάλλοντος μέσω του οποίου ο καθένας πρέπει να δρα βασιζόμενος σε κανόνες του οι οποίοι (πρέπει να) είναι ομόφωνα αποδεχτοί από όλα τα υποκείμενά του. Επομένως, είναι δεδομένο ότι όλες οι διαφορές μεταξύ αθλητών, προπονητών και αναφερόμενων υποκειμένων επιλύονται τελεσίδικα από τα εσωτερικά δικαιοδοτικά όργανά του. Κρατικά πολιτικά δικαστήρια εν γένει εξαιρούνται τελείως από τη διαδικασία επίλυσης αθλητικών διαφορών.
Τούτου δοθέντος, η ύπαρξη αναπτυγμένων μέσων επίλυσης αθλητικών διαφορών αποτελεί έναν πυλώνα και έναν θεμελιώδη λίθο της σταθερότητας και τάξης στον αθλητισμό.
Από τη μία πλευρά είναι πολύ καλό να υπάρχει ένα ανεξάρτητο σύστημα οι υπάλληλοι του οποίου έχοντας όλες της απαραίτητες θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις του αθλητικού δικαίου, μπορούν γρήγορα, φθηνά και εξειδικευμένα να δίνουν λύση σε όλες τις ανακύπτουσες διαφορές. Ωστόσο, από την άλλη ελλοχεύει εδώ ο κίνδυνος παράβασης δικαιωμάτων των πιο ασθενέστερων υποκειμένων του αθλητικού δικαίου. Πρόκειται για αθλητές και προπονητές οι οποίοι πολύ συχνά αναγκάζονται από τους αθλητικούς θεσμούς να υποδέχονται σιωπηλά τους όρους επίλυσης αθλητικών διαφορών χωρίς να υφίσταται καμία συμφωνία των μερών και ούτε διαπραγμάτευση. Ο αναγκασμός αυτός βασίζεται στην ανισότητα δικαιωμάτων και ευκαιριών που υπάρχει μεταξύ των αθλητικών θεσμών (νομικά πρόσωπα) και των αθλητών/προπονητών (φυσικά πρόσωπα). Πιο συγκεκριμένα, έχει δημιουργηθεί μία κατάσταση κατά την οποία εκ των πραγμάτων αμφισβητείται η νομική φύση του αθλητή ως ανεξάρτητου, πλήρους ολοκληρωμένου υποκείμενου του αθλητικού δικαίου. Επί της ουσίας ο αθλητής αντιμετωπίζεται ως ένα εξάρτημα των αθλητικών θεσμών. Τούτο εκφράζεται με την αδυναμία μονωμένων αθλητών να υποβάλλουν τις δικές τους αιτήσεις συμμετοχής σε αθλητικούς αγώνες. Οι αιτήσεις αυτές για να είναι δεκτές πρέπει να είναι επικυρωμένες από εθνικές ομοσπονδίες και αντίστοιχες ολυμπιακές επιτροπές .
Έτσι, εκ των πραγμάτων, ο αθλητής της εποχής δεν είναι πια το κεντρικό πρόσωπο του αθλητισμού και ένας ανεξάρτητος υποκείμενος του αθλητικού δικαίου. Αντιθέτως, η ελευθερία του είναι πάρα πολύ περιορισμένη.
Να σημειωθεί ότι η ραγδαία εμπορευματοποίηση του αθλητισμού τον επηρεάζει αρνητικά και οδεύει προς την ανατροπή των παραδοσιακών αθλητικών αξίων. Σήμερα, δυστυχώς, ο αθλητισμός ακολουθεί φθίνουσα πορεία. Σε τούτη την κατάσταση συμβάλλουν σημαντικά τα τελευταία ντόπινγκ σκάνδαλα που εμπλέκουν αθλητές από πολλές χώρες . Η εμπορευματοποίηση αυτή γίνεται «πυώδης φλεγμονή» του σημερινού αθλητισμού η οποία κλονίζει, διαταράσσει και διχάζει την αθλητική κοινότητα.
Κρίση στον τομέα επίλυσης Αθλητικών Διαφορών
Η προαναφερόμενη κρίση πάει πιο πέρα από τα δικαιώματα των αθλητών. Αναφορικά με τη διαδικασία επίλυσης αθλητικών διαφορών, επισημαίνουμε ότι κατά την εκδίκασή τους οι αθλητές βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τους αθλητικούς θεσμούς. Πιο συγκεκριμένα, αυτοί αναγκάζονται να υπογράφουν υποχρεωτικές ρήτρες διαιτησίας οι οποίες από την πλευρά της ουσίας δεν αποτελούν μία σύμβαση (συμφωνία) μεταξύ ίσων υποκειμένων. Οι αθλητές δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να υπογράψουν μία τέτοια δήθεν «συμφωνία» . Διαφορετικά θα χάσουν την ελάχιστη ευκαιρία να συμμετέχουν στην αθλητική δραστηριότητα γενικά και σε συγκεκριμένους αθλητικούς αγώνες. Τέτοιες συμφωνίες κατ’ουσίαν είναι ετεροβαρείς και επαχθείς αφού οι αθλητές βρίσκονται σε μειονεκτική θέση και είναι «αφοπλισμένοι» μπροστά από τους «οπλισμένους» αθλητικούς θεσμούς.
Κατά κανόνα οποιαδήποτε προσπάθεια ανάκλησης μίας απόφασης τέτοιου είδους οργάνου είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Ξετυλίγοντας το νήμα της σκέψης αυτής καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι σήμερα υπάρχει ο θεσμός της αναγκαστικής ρήτρας διαιτησίας. Η έλλειψη της αληθινά ορθής δίκης χρυσοπληρώνεται από αθλητές. Δυστυχώς, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η μοίρα τους είναι να υποφέρουν για άλλους.
Κατά την άποψή μας η κρίση σε αυτόν τον τομέα οφείλεται αφενός μεν στην έλλειψη του κρατικού ελέγχου τέτοιων οργάνων ιδιωτικού δικαίου και αφετέρου δε στην εσφαλμένη κατανόηση των αθλητικών σχέσεων. Ισχυριζόμενες ότι αυτές είναι αυτόνομες από την κρατική εξουσία η οποία δεν μπορεί να παρεμβαίνει στη δραστηριότητά τους, οι αθλητικές ενώσεις της εποχής θεσπίζουν και εφαρμόζουν σκληρούς κανόνες ξεχνώντας ότι κι άλλα υποκείμενα του αθλητικού δικαίου έχουν τα δικά τους δικαιώματα. Δυστυχώς, αυτές δε θέλουν να δεχθούν τον επόμενο κανόνα: η ελευθερία ενός προσώπου τελειώνει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου.
Διαιτητικό Δικαστήριο ως μέσο επίλυσης αθλητικών διαφορών
Να σημειώσουμε ότι σημερινά διαιτητικά δικαστήρια έχουν τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:
• τα μέλη (οι διαιτητές ή δικαστές) τους είναι πιο εξιδεικευμένα στα θέματα του αθλητικού δικαίου σε σχέση με αυτούς που εργάζονται στα πολιτικά δικαστήρια του κράτους;
• η υπάρχουσα διαδικασία είναι αρκετά απλή και ταχεία.
Μεταξύ των μειονεκτημάτων τους πρέπει να τονιστούν τα επόμενα:
• κατά την εκδίκαση διαφορών, οι διαιτητές πολύ συχνά δεν προσφεύγουν στην εφαρμογή των γενικών αρχών δικαίου στερώντας τους αθλητές από τα δικά τους θεμελιώδη δικαιώματα ;
• παρά τις δηλώσεις και επιβεβαιώσεις μερικών διεθνών αθλητικών ομοσπονδιών, στην πραγματικότητα τέτοια όργανα δεν είναι απολύτως αμερόληπτα αφού οι διαιτητές διορίζονται από διάφορες αθλητικές ενώσεις οι οποίες πολύ συχνά είναι διάδικοι σε πολλές διαφορές. Οι αθλητές δε συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία;
• η διαδικασία είναι πολύ δαπανηρή;
• οι αποφάσεις τους είναι τελεσίδικες και δεν μπορούν να ελεγχθούν επί της ουσίας από τα κρατικά πολιτικά δικαστήρια.
Με αυτά τα δεδομένα βλέπουμε ότι από την πλευρά των αθλητών το διαιτητικό δικαστήριο στη σημερινή του μορφή δεν αποτελεί ένα κατάλληλο μέσο επίλυσης αθλητικών διαφορών. Ωστόσο, τούτο δε σημαίνει ότι το δεν μπορεί να είναι δεχτό από τους αθλητές. Αλλά να γίνει αυτό χρειάζονται ουσιώδεις αλλαγές.
Κρατικό πολιτικό δικαστήριο ως μέσο επίλυσης σύγχρονων αθλητικών διαφορών
Πάνω απ’ όλα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα κρατικά πολιτικά δικαστήρια εν γένει δε χρησιμοποιούνται από τα υποκείμενα του αθλητικού δικαίου για την επίλυση σύγχρονων αθλητικών διαφορών.
Να αναλύσουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους. Τα πλεονεκτήματά τους συμπεριλαμβάνουν τα εξής:
• Κατά την εκδίκαση συγκεκριμένων υποθέσεων οι δικαστές εφαρμόζουν τις γενικές αρχές δικαίου οι οποίες προστατεύουν τα δικαιώματα των αθλητών;
• Όλη η διαδικασία ορίζεται ρητώς από νόμους οι οποίοι ψηφίζονται από τη βουλή του κράτους. Το δικαίωμα υποβολής μίας έφεσης δεν περιορίζεται τόσο όσο από εσωτερικούς κανονισμούς περισσότερων αθλητικών ενώσεων;
• Αφού αθλητικές υποθέσεις εκδικάζονται από τα όργανα της δικαστικής εξουσίας του κράτους, οι αποφάσεις τους εκτελούνται ευκολότερα και σέβονται περισσότερα από όλα τα υποκείμενα δικαίου σε σύγκριση με αποφάσεις που λαμβάνονται από τα όργανα επίλυσης αθλητικών διαφορών που είναι ενταγμένα σε αθλητικές ενώσεις;
Μεταξύ των μειονεκτημάτων τους αξίζουν να σημειωθούν τα επόμενα:
• Η διαδικασία σε τέτοιου είδους όργανα δεν είναι γρήγορη. Τούτο οφείλεται στο μεγάλο αριθμό υποθέσεων οι οποίες υπάγονται στην αρμοδιότητά τους;
• Οι δικαστές δεν είναι εξειδικευμένοι στα θέματα του αθλητικού δικαίου αφού η επίλυση αθλητικών διαφορών δεν αποτελεί την ειδικότητά τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά τα ελαττώματα, πρώτον είναι ασήμαντα και δεύτερον μπορούν εύκολα να εξαλειφθούν. Έτσι, αναφορικά με τη μη απασχόληση των δικαστών με τα θέματα του αθλητικού δικαίου, πρέπει να τονίσουμε το εξής. Τη σημερινή εποχή είναι πολύ εύκολα να οργανώσει κανείς μαθήματα έτσι ώστε να αποκτήσουν οι δικαστές θεωρητικές γνώσεις ορισμένων θεμάτων του αθλητικού δικαίου. Λαμβάνοντας υπόψη την κορύφωση της τεχνολογίας, τέτοια μαθήματα μπορούν να διεξάγονται και εξ αποστάσεως μεσώ μίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Τούτο το πράγμα διευκολύνει σημαντικά την εκπαιδευτική διαδικασία. Πέραν τούτου, οι δικαστές που εργάζονται σε κρατικά πολιτικά δικαστήρια, θα μπορούσαν να παίρνουν μέρος σε διάφορα θεωρητικά και πρακτικά συνέδρια αφιερωμένα στα θέματα του αθλητικού δικαίου. Σε αυτά, κατά κανόνα, συζητούνται όλα τα φλέγοντα ζητήματα του αθλητικού δικαίου που απασχολούν όχι μόνο τους επιστήμονες αλλά και αυτούς που ασχολούνται στην καθημερινή τους ζωή με την επίλυση των αθλητικών διαφορών. Θα ήταν κάλο να έδιναν εξετάσεις οι δικαστές στο τέλος του προγράμματος.
Όπως παρατηρούμε με αυτόν τον εύκολο τρόπο θα μπορούσε να οργανωθεί η εκπαίδευση των δικαστών αυτών στα θέματα του αθλητικού δικαίου.
Όσον αφορά το μεγάλο αριθμό υποθέσεων που υπάγονται στην αρμοδιότητα των κρατικών πολιτικών δικαστηρίων, σημειώνομε ότι η «απόδοση» ενός δικαστηρίου εξαρτάται από το επίπεδο διοργάνωσής του. Εάν ο καθένας κάνει τη δική του δουλειά γρήγορα και καλά, τότε δεν υπάρχει ούτε ένα πρόβλημα. Αντίθετα, όταν κάποιος δεν ξέρει τι ακριβώς πρέπει να κάνει, χάνει το χρόνο και δυσχεραίνει τη λειτουργία όλου του οργάνου.
Σωστά οργανωμένη διαδικασία επίθλυσης αθλητικών διαφορών
Είναι καταφανές ότι και το διαιτητικό δικαστήριο και το κρατικό δικαστήριο έχουν τα δικά τους πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Αλλά το ζήτημα που τίθεται είναι πώς μπορεί να δημιουργηθεί μία γόνιμη συνεργασία μεταξύ αυτών; Πώς μπορούν να συνυπάρχουν για να εξυπηρετούν την αθλητική κοινωνία; Τι μπορεί να βελτιωθεί για να καθιερωθεί ένα ισοζυγισμένο σύστημα επίλυσης αθλητικών διαφορών κάθε μέρος του οποίου θα λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα όλων των υποκειμένων του αθλητικού δικαίου.
Κατά την άποψή μας θα μπορούσε να δημιουργηθεί το παρακάτω σύστημα επίλυσης αθλητικών διαφορών.
Ετούτο το σύστημα αποτελεί ένα ισοζυγισμένο μηχανισμό επίλυσης αθλητικών διαφορών αφού τα μέλη των οργάνων αυτών ελέγχονται από διάφορα υποκείμενα δικαίου. Το πολιτικό δικαστήριο, ως ανεξάρτητο όργανο, έχει το δικαίωμα να κρίνει υποθέσεις επί της ουσίας.
Αντί επιλόγου θα θέλαμε να τονίσουμε ότι ο σκοπός του άρθρου αυτού δεν ήταν να κρίνουμε τους ιδρυτές των υφιστάμενων διαιτητικών δικαστηρίων, αλλά να δείξουμε ποια είναι τα σημαντικότατα προβλήματα και τα «αγκάθια» της υπάρχουσας διαδικασίας επίλυσης αθλητικών διαφορών έτσι ώστε να σταματήσει ο αθλητισμός να κλυδωνίζεται σαν μία «τρύπια βάρκα μέσα στα κύματα» και να πάρει το δρόμο της αληθινής ανάπτυξης.
Πηγή legalnews
